23 Eki 20233 dakikada okunur

Economies of Scope / Kapsam Ekonomisi

Güncelleme tarihi: 20 Eyl

"The power of economies of scope is having multiple arrows in your quiver." - Meg Whitman, Former CEO of HP.

Economies of Scope / Kapsam Ekonomisi Nedir?

Economies of Scope, Bir işletmenin ürün veya hizmetler üretirken, çeşitlendirme yöntemi ile ortak kaynaklarını daha verimli bir şekilde kullanarak, karlılığını artırma yeteneğini ifade eder.

Örneğin:

Benzin istasyonunun aynı zamanda bir markete sahip olması,
Kafe‘nin aynı zamanda fincan ve termos satması,
İnşaat firmasının kendi yatırımı ile İş Merkezi inşa etmesi,
Tek bir alanda uzmanlaşan sağlık merkezinin, çeşitlendirme ile tüm alanlarda hizmet vermeye başlaması,
vb.

Economies of Scope / Kapsam Ekonomisi Tarihçesi

Economies of Scope Kavramın temelleri Sanayi Devrimi‘ne (1760-1840), demiryolu ve telgraf şirketlerinin birleşmelerine kadar uzanır.

Economies of Scope / Kapsam Ekonomisi ile ilgili iyi uygulamalar

IKEA: Başlangıçta bir mobilya mağazası iken, zaman içinde tüm ev ürünlerini satın alabileceğiniz bir mağazaya dönüşmesi
Tchibo: 1949‘da Posta üzerinden kahve satışı ile başladığı yolculukta, sonrasında kahve dükkanları açmış, kahve makinası üretmiş, ve nihayetinde de kişisel ürünlerin satışına kadar genişlemiştir.
Amazon: Başlangıçta bir kitap satıcısı iken, sonrasında elektronik ticaretin yanı sıra bulut bilişim ve yapay zeka gibi birçok alanda da hizmet vermektedir.
Apple: Başlangıçtan itibaren ekosistem mantığı ile genişleyip, sırası ile bilgisayar, müzik çalar, telefon, tablet ve saat üretmesi.

Economies of Scope‘un Faydaları

Maliyet Tasarrufu: Farklı ürün ve hizmetlerin üretiminde aynı kaynakların kullanılması maliyet tasarrufu sağlar.
Verimlilik: Operasyonel süreçlerin optimize edilmesi, verimliliği ve nihayetinde karlılığı artırır.
Çeşitlendirme: Farklı ürün ve hizmetlerin aynı altyapıyı kullanması, şirketin portföyünü çeşitlendirmesine yardımcı olur. Bu da satışları artırır.
Pazar Genişlemesi: Birçok alandaki uzmanlık, şirketin farklı pazarlara daha kolay erişim sağlamasına yol açar.
Rekabet Avantajı: Aynı kaynakları birden fazla alanda kullanabilen şirketler, tek ürün veya hizmete odaklanan rakiplerine göre daha avantajlı olabilir.
Müşteri Memnuniyeti: Müşterilere tek bir çatı altında birden fazla ürün ve/veya hizmet sunulduğunda, müşteri memnuniyeti genellikle artar.
Risk Azalması: Ürün çeşitlendirme, genellikle kurumların finansal risklerini azaltır.
Tedarik Zinciri Optimizasyonu: Özellikle Satınalma ve Lojistik süreçlerinde, farklı ürün ve hizmetler için ortak tedarikçilerin kullanılması operasyonel etkinliği artırabilir.

Economies of Scope‘un Riskleri

Kompleksite Artışı: Farklı ürün veya hizmetlerin aynı altyapıyı kullanması, iş süreçlerinin karmaşıklığını artırabilir.
Odak Kaybı: Çok fazla ürün veya hizmete odaklanmak, şirketin ana iş alanında performans düşüşü yaşamasına yol açabilir.
Yüksek Başlangıç Maliyeti: Çeşitli ürün veya hizmetlerin aynı kaynakları kullanabilmesi ciddi ilk yatırım maliyetlerini beraberinde getirir.
Return on Investment Riski: Yüksek başlangıç maliyetleri, yatırımın geri dönüş hızını da olumsuz etkileyebilir.
Kalite Riski: Aynı kaynaklar birden fazla alanda kullanıldığında, ürün veya hizmet kalitesi düşebilir.
Süreç İyileştirmesi Zorluğu: Çok sayıda ürün veya hizmetin yer aldığı karmaşık sistemlerde, süreç iyileştirmeleri daha zor hale gelebilir.
Tedarik Zinciri Zorlukları: Ortak tedarikçilerin kullanıldığı durumlarda, bir tedarikçiyle yaşanacak problemler tüm ürün veya hizmet gamını etkileyebilir.
Stratejik Esneklik Kaybı: Ortak altyapı ve kaynaklar, şirketin stratejik değişikliklere hızlı bir şekilde adapte olmasını zorlaştırabilir.